Dịch Vụ Thiết Kế Bảng Hiệu Quận 7

Biển hiệu – bản tính và mối liên hệ với quyền sở hữu thương hiệu và tên thương mại

Biển hiệu trong kinh doanh nhập vai trò truyền đạt thông tin về chủ thể buôn bán ra công chúng, hay nói cách khác, chỉ đích danh chủ thể nhận trách nhiệm pháp lý về hoạt động sản xuất buôn bán có hội sở hoạt động gắn biển hiệu.  Bên cạnh đó, bảng hiệu còn vào vai trò thông tin nên chủ thể kinh doanh gắng gượng tận dụng ưu thế này để truyền tải tất cả thông tin liên quan đến sản phẩm, trung tâm mà người ta đang kinh doanh, nhưng từ đấy cũng có thể phát sinh những tình huống vi phạm quyền nắm giữ đối với tên thương mại hoặc nhãn hiệu hàng hóa.

1. Pháp luật thực định về biển hiệu

Giống như tên thương mại, bảng hiệu trong thực tiễn là nhân tố cấu thành sản nghiệp thương mại và có chức năng phân biệt với các đối thủ cạnh tranh khác. Biển hiệu trước tiên là một dấu hiệu phải được thể hiện ra bên ngoài và nhìn thấy được. Vì thế, một bảng hiệu chỉ được đặt ở hội sở doanh nghiệp khi đáp ứng các điều kiện sau:

Tính hợp pháp : Pháp luật Việt Nam quy định các điều kiện theo đó một dấu hiệu có thể được thừa nhận là bảng hiệu khi đảm bảo các đòi hỏi về nội dung được quy chế tại khoản 1 Điều 34 Luật Quảng cáo năm 2012, cụ thể phải có “Tên cơ quan chủ quản trực tiếp (nếu có); tên cơ sở sản xuất, buôn bán theo như đúng giấy chứng thực đăng ký kinh doanh; và địa chỉ, điện thoại”. Bên cạnh đó, luật pháp không công nhận xác lập quyền đối với việc sử dụng thực tế biển hiệu. Vì thế, việc chọn lựa một biển hiệu chưa được trái với những quy chế của nước pháp luật, cụ thể là đảm bảo tính mỹ quan. Một bảng hiệu được thừa nhận là hiện diện hợp pháp chỉ khi được treo tại trụ sở của chủ thể kinh doanh. Tuy nhiên, pháp luật chưa đề cập đến nội dung bảng hiệu không được xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể khác trong kinh doanh nói riêng và trật tự xã hội nói chung. Ví dụ, một cửa hiệu mua bán thực phẩm chức năng sử dụng dấu chữ thập quy ước cho những sản phẩm dược, việc sử dụng này sẽ gây lầm lẫn cho người tiêu dùng, vì họ tin rằng chủ thể này đang mua bán sản phẩm có khả năng chữa được bệnh; hoặc nội dung biển hiệu có triệu chứng tương tự hoặc trùng với thương hiệu hàng hóa đã hiện diện trước đó.

Tính phân biệt : Biển hiệu thể hiện thông tin phân biệt các chủ thể kinh doanh trong cùng lĩnh vực và cùng khu vực kinh doanh với nhau. Hơn nữa, nội dung biển hiệu phải thể hiện được sự phân biệt với chính chủ thể kinh doanh, có tức là chưa được thể hiện các từ ngữ miêu tả, khẳng định vị thế của chính chủ thể kinh doanh. Quy định của Điều 34 Luật Quảng cáo năm 2012 đã thu hẹp nội dung của khoản 3 Điều 23 Nghị định số 103/2009 của Chính phủ ngày 6/11/2009 phát hành Quy chế hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng, cụ thể một bảng hiệu chỉ được bộc lộ tên đầy đủ của chủ thể buôn bán đã đăng ký và tin tức liên hệ (địa chỉ và số điện thoại). Với quy chế này, Luật Quảng cáo năm 2012 tạo được sự phân biệt giữa nội dung quảng cáo và sự hiện hữu về mặt pháp lý của chủ thể kinh doanh. Tuy nhiên, tin tức về địa điểm thể hiện trên biển hiệu, theo chúng tôi là nội dung chẳng cần thiết. Bởi lẽ, theo quy chế tại khoản 2 Điều 23 Nghị định số 103/2009/NĐ-CP của Chính phủ ngày 6/11/2009 phát hành Quy chế hoạt động văn hóa và kinh doanh cửa hàng văn hóa công cộng, việc sử dụng bảng hiệu chỉ được tính là hợp pháp khi được treo ngay trụ sở của chủ thể kinh doanh. Còn theo khoản 4 Điều 17 Luật Quảng cáo năm 2012, bảng hiệu được hiểu là phương tiện quảng cáo và vô hình trung được sử dụng không những tại hội sở của chủ thể kinh doanh, mà còn được khai thác ở những độ rộng địa lý khác. Như vậy, quy định về nội dung bảng hiệu trong Luật Quảng cáo năm 2012 có sự mâu thuẫn. Sự xích míc này còn cũng có thể tạo ra những hệ quả trong công tác quản lý hoạt động quảng cáo, cũng như khai thác quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) đối với biển hiệu.

2. Mối quan hệ giữa bảng hiệu với quyền nắm giữ nhãn hiệu và tên thương mại

Biển hiệu với tên thương mại:  Theo khoản 21 Điều 4 Luật SHTT năm 2005, “Tên thương mại là tên thường gọi của tổ chức, cá nhân dùng trong hoạt động kinh doanh để phân biệt chủ thể mua bán mang tên gọi đó với chủ thể kinh doanh khác trong cùng lĩnh vực và khu vực kinh doanh” và có thể được bộc lộ trong bảng hiệu (theo khoản 6 Điều 124 Luật SHTT). Nhưng, Luật SHTT năm 2005 lại không có điều khoản nào khái niệm về biển hiệu. Bên cạnh đó, Điều 34 Luật Quảng cáo năm 2012 có ghi nhận, biển hiệu chỉ được thể hiện tên của cơ sở sản xuất buôn bán theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, quy chế này còn cũng có thể có thể hình dung tên thương mại và biển hiệu có những đặc tính pháp lý gần giống nhau:

Thứ nhất , nội dung bảng hiệu và tên thương mại đều cần là các đối tượng hợp pháp, có tức là tên của chủ thể mua bán phải được đăng ký trước.

Thứ hai , cả 2 đối tượng đều thể hiện  tên gọi của chủ thể  trong giao dịch mua bán nhằm hướng đến sự phân biệt với các chủ thể khác.

Thứ ba , một chủ thể buôn bán chưa được dùng hơn một tên thương mại hoặc biển hiệu. Bởi lẽ, theo quy định của Luật Quảng cáo năm 2012, bảng hiệu phải thể hiện tên của chủ thể kinh doanh đã đăng ký với bộ phận chính phủ có thẩm quyền.

Tuy nhiên, luật pháp không quy chế bắt buộc doanh nghiệp phải mang tên thương mại và quyền sở hữu tên thương mại chỉ phát sinh dựa theo cơ sở sử dụng hợp pháp, ngược lại pháp luật quy định bắt buộc mỗi chủ thể buôn bán phải gắn biển hiệu trước trụ sở buôn bán (Điều 32 Nghị định số 155/2013/NĐ-CP quy định xử phạt phạm luật hành chính trong nghề kế hoạch và đầu tư). Tên thương mại được công nhận là quyền nắm giữ công nghiệp, yếu tố cấu thành sản nghiệp thương mại, trái lại biển hiệu chỉ là công cụ thể hiện tài sản đó ra bên phía ngoài đối với công chúng, mặc dù bảng hiệu cũng đóng vai trò thu hút khách hàng và bộc lộ sự phân biệt các chủ thể mua bán trong cùng lĩnh vực hoặc cùng phạm vi; hơn nữa, độ rộng bảo lãnh đối với tên thương mại được Luật SHTT năm 2005 khẳng định 1 cách rõ rệt  trong phạm vi khu vực kinh doanh và trong nghề buôn bán , ngược lại luật pháp quảng cáo không đề cập độ rộng bảo hộ đối với biển hiệu. Như vậy, trong tình huống một chủ thể sử dụng biển hiệu có chứa đựng tên thương mại vượt rời khỏi khu vực buôn bán có quyền ngăn cấm các chủ thể khác sử dụng hoặc khai thác tên thương mại trùng hoặc tựa như không? Đây là vấn đề mà luật pháp về quảng cáo và SHTT chưa nhắc đến đến. Về nguyên tắc, chủ nắm giữ tên thương mại có quyền đòi hỏi chấm dứt việc sử dụng tên thương mại hoặc khởi kiện ra tòa án khi chưa tồn tại sự đồng ý của họ.

Biển hiệu với nhãn hiệu hàng hóa :  Theo khoản 16 Điều 4 Luật SHTT năm 2005,  thương hiệu là dấu hiệu dùng làm phân biệt hàng hoá, công ty của các tổ chức, cá nhân không trùng lặp , nhãn hiệu có vai trò là thông tin về nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa mà nó thể hiện. Ngược lại, bảng hiệu bộc lộ sự hiện hữu của chủ thể buôn bán được luật pháp công nhận. Tuy nhiên, trong 1 số trường hợp, một chủ thể có thể sử dụng tên và một đối tượng là tên doanh nghiệp, tên thương mại và nhãn hiệu hàng hóa. Hơn nữa, pháp luật Việt Nam không cấm việc dùng các dấu hiệu cấu thành biển hiệu đăng ký thương hiệu hàng hóa, vì thương hiệu không yêu cầu phải có tính mới như một số quyền nắm giữ công nghiệp khác. Điều này có nghĩa là thương hiệu hàng hóa có thể được bộc lộ trên biển hiệu; việc phân biệt các đối tượng quyền SHTT là không hơn khó khăn đối với chủ thể trong kinh doanh; ngược lại đối với người tiêu dùng, việc phân biệt các đối tượng này sẽ không phải là dễ dàng.

Luật SHTT năm 2005 thừa nhận độ rộng bảo hộ của quyền nắm giữ nhãn hiệu trên toàn lãnh thổ, vì thế việc khai thác và bảo lãnh thương hiệu được công nhận ở độ rộng tương xứng. Ngược lại, một bảng hiệu chỉ được công nhận trong khu vực buôn bán nhất định, cụ thể là địa phương nơi có trụ sở của chủ thể thi hành hoạt động sản xuất kinh doanh. Điều này cũng có thể hình dung trong thực tiễn một sản phẩm mang thương hiệu A (đồng thời là tên thương mại, tên doanh nghiệp) được ghi trên biển hiệu và treo nhiều nơi trên toàn quốc. Vậy, trong tình huống này cơ quan có thẩm quyền sẽ định vị đối tượng bộc lộ trên bảng hiệu thuộc loại nào. Giả sử tại một địa phương T, một chủ thể sử dụng biển hiệu cùng là tên A nhằm mục đích phân biệt chủ thể kinh doanh, trong tình huống này chủ sở hữu nhãn hiệu A có quyền ngăn cấm việc sử dụng và khai thác triệu chứng A hay không? Chủ nắm giữ thương hiệu có quyền khởi kiện nếu việc sử dụng nhằm kinh doanh sản phẩm trùng hoặc tương tự; ngược lại chủ nắm giữ triệu chứng A chẳng thể ngăn cấm người khác sử dụng biển hiệu, vì phạm vi bảo lãnh của biển hiệu chỉ trong độ rộng bản địa doanh nghiệp có trụ sở.

Xét về bản chất, việc sử dụng biển hiệu cũng cũng có thể có thể nhằm mục đích tiêu thụ sản phẩm, ngay cả những lúc trên nội dung bảng hiệu chẳng thể hiện những tin tức sản phẩm kinh doanh, bởi theo người mua cũng đều có thể nhận biết mặt hàng thông qua các dấu hiệu chỉ chủ thể kinh doanh.

Sử dụng bảng hiệu trước khi một nhãn hiệu hàng hóa có dấu hiệu tương tự hoặc trùng được xác lập:  Quy định của luật pháp về quyền SHTT không cho phép chủ nắm giữ nhãn hiệu được xác lập sau có quyền ngăn cấm việc khai thác biển hiệu đã hiện diện trước. Tuy nhiên, vấn đề cần đoái hoài là một khi bảng hiệu của doanh nghiệp được khai thác và đạt đến chừng độ nổi tiếng vượt rời khỏi độ rộng khu vực mua bán đã đăng ký, cũng đều có thể trở thành biển hiệu nổi tiếng trong toàn lãnh thổ, việc một chủ thể khác đăng ký thương hiệu hàng hóa có các nhân tố trùng hoặc tương tự với biển hiệu nổi tiếng sẽ dễ gây lầm lẫn về xuất xứ xuất xứ của hàng hóa. Hơn nữa, trong trường hợp này còn có thể xem việc đăng ký nhãn hiệu nhằm mục đích lợi dụng sự nổi tiếng của dấu hiệu đã hiện diện trong thực tế. Tuy nhiên, luật pháp chưa công nhận việc xác lập quyền nắm giữ đối với biển hiệu, nên chủ thể có bảng hiệu khó có căn cứ khởi kiện chủ thể khác có hành vi sử dụng các nội dung trên biển hiệu của họ.

Sử dụng bảng hiệu trùng hoặc tựa như với nhãn hiệu hàng hóa đã được xác lập trước : Tất nhiên việc sử dụng biển hiệu chỉ được thực hành trong phạm vi khu vực mua bán của chủ thể kinh doanh. Hơn nữa, biển hiệu nhằm phân biệt các chủ thể kinh doanh với nhau; trái lại thương hiệu là dấu hiệu phân biệt hàng hóa của chủ thể này với chủ thể khác. Như vậy, trong chừng mực nhất định, việc sử dụng biển hiệu có dấu hiệu trùng hoặc tựa như với thương hiệu cũng đều có thể không cần là hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Hơn nữa, quy chế tại Điều 17 Luật Quảng cáo năm 2012 thừa nhận biển hiệu chỉ là một phương tiện quảng cáo, quy định này vô hình trung cấp phép một chủ thể bất kỳ có quyền sử dụng thương hiệu hàng hóa của chủ thể khác nhằm mục tiêu thu hút khách hàng. Bởi lẽ, theo giải thích tại khoản 1 Điều 2 Luật Quảng cáo năm 2012, nội dung bảng hiệu trong trường hợp này nhằm mục đích thông báo ra công chúng việc mua bán các sản phẩm cũng có thể của chính chủ thể buôn bán hoặc sản phẩm đã đăng ký thương hiệu của chủ thể khác. Ví dụ, một chủ thể sử dụng bảng hiệu với những yếu tố bộc lộ việc kinh doanh các mặt hàng điện thoại APPLE, việc trình bày biển hiệu trong trường hợp này phát sinh các trường hợp pháp lý sau:

Thứ nhất , ngay trong công ty có bán điện thoại của APPLE và rõ ràng đây chẳng cần là hành vi xâm phạm nhãn hiệu của APPLE, vì nội dung của biển hiệu nhằm thông báo với công chúng là công ty có bán sản phẩm của APPLE.

Thứ hai , trung tâm không có bán các sản phẩm của hãng APPLE hoặc đã từng buôn bán mặt hàng của APPLE, việc sử dụng nội dung biển hiệu này nhằm mục tiêu thu hút khách hàng, những người có nhu cầu sử dụng điện thoại nói chung.

Cả hai trường hợp pháp lý trên đều sử dụng thương hiệu hàng hóa của chủ thể khác vào mục đích kinh doanh. Tuy nhiên, trong tình huống thứ nhất, nếu ngoài những việc kinh doanh sản phẩm của APPLE, dịch vụ còn bán nhiều loại điện thoại khác, hành vi sử dụng thương hiệu trong tình huống này còn có thể coi là hợp pháp. Ngược lại, trong trường hợp thứ hai, chủ sở hữu nhãn hiệu phải minh chứng việc sử dụng nhãn hiệu là hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Luật SHTT năm 2005 cấp phép chủ nắm giữ nhãn hiệu khởi kiện hành vi sử dụng các dấu hiệu tương tự hoặc trùng với thương hiệu đã đăng ký và xem việc sử dụng phạm pháp đây là hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Ngược lại, pháp luật thực định không quy chế việc sử dụng các dấu hiệu tựa như hoặc trùng với biển hiệu là hành vi cạnh tranh không lành mạnh, mặc dù việc sử dụng các triệu chứng trên biển hiệu của chủ thể khác cũng nhằm mục tiêu tiêu thụ hàng hóa hoặc dịch vụ.

Như vậy, rõ rệt nhãn hiệu hàng hóa nhằm mục đích phân biệt mặt hàng cửa hàng của các chủ thể khác nhau; tên thương mại và bảng hiệu nhằm phân biệt chủ thể kinh doanh khác nhau. Tuy nhiên, trong 1 số trường hợp, tên thương mại và biển hiệu cũng có thể là triệu chứng dùng phân biệt sản phẩm dịch vụ và có chức năng thu hút khách hàng, nghĩa là hai đối tượng này vào vai trò của nhãn hiệu hàng hóa.

3. Một số kiến nghị

Thực tế tồn tại các quy định không nhất trí về nội dung bảng hiệu là tiền đề phát sinh các trường hợp tranh chấp trong sau này với một số quyền nắm giữ công nghiệp, cụ thể là tên thương mại và thương hiệu hàng hóa; hoặc việc sử dụng biểu lúc bấy giờ cũng có thể gây lầm lẫn cho người tiêu dùng. Vì thế, cần có phải bổ sung một số quy chế điều tiết việc xác lập và sử dụng biển hiệu, cụ thể như sau:

Căn cứ xác lập quyền sở hữu đối với bảng hiệu : Theo quy chế của luật pháp thực định, tổ chức, cá nhân thực hành hoạt động sản xuất, buôn bán phải có bảng hiệu riêng và phân biệt với những chủ thể khác trong cùng khu vực và lĩnh vực kinh doanh. Chủ thể kinh doanh chỉ được quyền khai thác bảng hiệu khi đã hoàn tất các thủ tục với cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Như vậy, một bảng hiệu sau khi đăng ký và dẫn vào khai thác thương mại có thể được người tiêu dùng công nhận như là triệu chứng có chức năng phân biệt với nhãn hiệu hàng hóa của doanh nghiệp khác. Trong trường hợp này, biển hiệu trở thành một nhân tố cấu thành sản nghiệp thương mại. Vì thế, luật pháp Việt Nam cần bổ sung quy định về quyền nắm giữ biển hiệu cho dù là các yếu tố thể hiển thị trên biển hiệu, vì chính các dấu hiệu đây là yếu tố giúp khách hàng dễ dàng nhận dạng và phân biệt với những dấu hiệu của chủ thể khác.

Nội dung bộc lộ trên biển hiệu : Pháp luật SHTT cần bổ sung quy định giải quyết xung đột giữa các quyền nắm giữ công nghiệp và biển hiệu. Theo đó, cần định vị lại nội dung được thể hiện trên biển hiệu, chẳng hạn như chủ thể mua bán chỉ có quyền giới thiệu về tên riêng hoặc tên thương mại trên biển hiệu. Nội dung của một biển hiệu phải đáp ứng tính phân biệt và hợp pháp:

Thứ nhất, biển hiệu chưa được sử dụng các triệu chứng mang thuộc tính mô tả, hoặc từ ngữ thông thường chỉ hàng hóa đơn vị kinh doanh. Như vậy, nội dung thể hiện trên bảng hiệu phải bộc lộ được sự phân biệt với sản phẩm cửa hàng mà chủ thể đang kinh doanh.

Thứ hai, dấu hiệu dùng đăng ký bảng hiệu phải không trùng hoặc tương tự với biển hiệu đã được khai thác cho cùng loại mặt hàng cửa hàng trong cùng độ rộng khu vực kinh doanh và chưa được trùng hoặc tương tự với tên thương mại và nhãn hiệu hàng hóa của chủ thể khác. Việc bổ sung quy định này nhằm ngăn ngừa việc lợi dụng các yếu tố sắc màu đã được đăng ký thương hiệu hàng hóa, hoặc được dùng dưới danh nghĩa tên thương mại của chủ thể khác nhằm mục đích thu hút khách hàng.

Nhãn hiệu, tên thương mại không được trùng hoặc tương tự với biển hiệu: Giải thích rõquyền của người thứ ba trong qui trình xác lập quyền sở hữu thương hiệu tại Điều 112 Luật SHTT năm 2005 cụ thể:

Chủ nắm giữ biển hiệu có quyền yêu cầu hủy đơn đăng ký hoặc văn bằng bảo lãnh nhãn hiệu xác lập sau với điều kiện bảng hiệu đạt được sự nổi tiếng trên toàn lãnh thổ hoặc việc xác lập quyền nắm giữ thương hiệu có triệu chứng gây nhầm lẫn với nội dung biển hiệu đã hiện diện trước; trừ trường hợp việc xác lập quyền nắm giữ nhãn hiệu ngay tình.

Cho phép sử dụng bảng hiệu cho chi nhánh,  vìmột chủ thể buôn bán được quyền có nhiều biển hiệu ở vô số bản địa khác nhau. Vì việc sử dụng và khai thác biển hiệu chẳng những nhằm mục đích ban bố ra sức chúng về sự tồn tại mà còn là sự quảng bá hình ảnh của doanh nghiệp.

Không quảng cáo trên biển hiệu . Xét về bản chất, bảng hiệu là dấu hiệu dùng phân biệt các chủ thể mua bán trong cùng độ rộng khu vực kinh doanh, vì thế nội dung trên biển hiệu chỉ được bộc lộ các thông tin cần thiết về chủ thể kinh doanh.

Mở rộng quyền của chủ sở hữu biển hiệu . Có thể thừa nhận quyền sở hữu biển hiệu là quyền tài sản. Có thể bổ sung quy chế cho phép chủ nắm giữ thực hành các giao dịch liên quan đến quyền nắm giữ biển hiệu.

Chế tài vi phạm bảng hiệu : chủ nắm giữ bảng hiệu có quyền yêu cầu bồi hoàn nếu việc sử dụng bảng hiệu khi chưa có sự đồng ý hoặc việc sử dụng gây nhầm lẫn về chủ thể kinh doanh.

Về mặt lý luận, việc phân biệt rõ rệt giữa các quyền sở hữu công nghiệp như nhãn hiệu hàng hóa, tên thương mại với bảng hiệu sẽ giúp bộ phận quản lý và bộ phận nghiệp vụ khác dễ dàng xử lý các trường hợp phát sinh trong tương lai. Bên cạnh đó, việc thừa nhận quyền nắm giữ biển hiệu làm tăng thêm giá trị gia sản vô hình của các chủ thể kinh doanh, cũng như quyền ngăn cấm việc sử dụng gây lầm lẫn đối với những dấu hiệu trình bày trên biển hiệu./.

Điều 34. Biển hiệu của tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất, mua bán

1. Biển hiệu phải có các nội dung sau:

b) Tên cơ sở sản xuất, kinh doanh theo đúng giấy chứng thực đăng ký kinh doanh;

Điểm b khoản 3 Điều 6 Luật SHTT năm 2005.

Khoản 21 Điều 4 Luật SHTT năm 2005.

Điều 129 và Điều 130 Luật SHTT năm 2005.

“Điều 112. Ý kiến của người thứ ba về việc cấp văn bằng bảo lãnh

Kể từ ngày đơn đăng ký nắm giữ công nghiệp được nêu lên trên Công báo nắm giữ công nghiệp đến trước ngày ra quyết định cấp văn bằng bảo hộ, bất kỳ người thứ ba nào cũng đều có quyền có quan điểm với cơ quan quản lý chính phủ về quyền sở hữu công nghiệp về việc cấp hoặc không cấp văn bằng bảo lãnh đối với đơn đó. Ý kiến phải được lập thành văn bản kèm theo một số tư liệu hoặc trích dẫn nguồn thông tin để chứng minh”.

Theo điểm a khoản 1 Điều 130 Luật SHTT năm 2005, việc sử dụng các hướng dẫn thương mại gây lầm lẫn về chủ thể mua bán được gọi là hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Xét về bản chất, bảng hiệu thể hiện tin tức về chủ thể kinh doanh, nên việc sử dụng bảng hiệu khi không được phép của chủ nắm giữ cũng đều có thể gây nhầm lẫn về chủ thể kinh doanh và nên xem là hành vi cạnh tranh không lành mạnh.