Đua xe F1 là gì? Những điều cần biết để theo dõi trọn vẹn Giải đua xe Công thức 1

Đua xe F1 là một trong các giải đấu hấp dẫn, được nhiều người mong đợi. Tuy nhiên không phải ai cũng biết được đua xe F1 là gì? Trong bài viết này chúng tôi sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi đó, cùng lúc giúp bạn cập nhật những điều cần biết để theo dấu trọn vẹn giải đấu này. Mời bạn cùng theo dấu nhé.

Đua xe F1 là gì?

Đua xe F1 (tiếng Anh là Formula One) còn được gọi là Giải đua xe Công thức 1, Giải đua xe Thể thức 1. Đây chính là một bộ môn thể thao tốc độ chuyên về xe hơi bánh hở cao nhất theo định nghĩa của Liên đoàn Ô tô Quốc tế (Fédération Internationale de l'Automobile hay FIA), cơ quan quản lý toàn cầu về thể dục mô tô.

Từ “công thức” trong tên thường coi là để chỉ một loạt các quy chế mà tất cả người và xe tham gia đều phải tuân thủ.

Mùa giải vô địch toàn cầu F1 kể cả một chuỗi các cuộc đua, được biết đến với tên Grands Prix, thường được tổ chức tại những đường đua được thành lập riêng, cũng có 1 số ít trường hợp là trên những con đường trong thành phố, cuộc đua nổi tiếng nhất trong các đó là Monaco Grand Prix ở Monte Carlo. Kết quả của mỗi cuộc đua được tổng hợp lại để định vị hai Nhà vô địch Thế giới hàng năm, một dành đưa tay đua cùng một dành riêng cho đội đua.

Tìm hiểu lịch sử của Giải đua xe Công thức 1

Nguồn gốc của Giải đua xe F1

Loạt cuộc đua xe Công thức 1 có nguồn gốc từ Giải Grand Prix Đua Mô tô vào những năm 1920 và 1930. “Công thức” là một tập các quy chế mà mọi thứ những người và xe tham dự phải tuân thủ.

Giải đua xe Công thức 1 chỉ được chấp thuận sau Chiến tranh toàn cầu thứ 2 vào năm 1946, với cuộc đua không tính vô địch đầu tiên được tổ chức vào với năm đó.

Một số tổ chức đua xe Grand Prix đã đặt ra các luật lệ dành riêng cho Giải vô địch Thế giới từ trước chiến tranh, tuy nhiên do chiến tranh nên bị trì hoãn. Năm 1947, Ccộc đua vô địch toàn cầu trước mắt được tổ chức tại Silverstone, Liên hiệp Anh vào năm 1950. Một giải vô địch dành cho đội đua xảy ra tiếp đó vào năm 1958.

Sau đó, các giải vô địch quốc gia được tổ chức tại Nam Phi và Liên hiệp Anh vào thập niên 1960 và 1970. Các cuộc đua Công thức 1 không tính vô địch được tổ chức trong lâu năm nhưng do kinh phí cho cuộc đua ngày càng cao, cuộc đua không tính vô địch cuối cùng xảy ra vào năm 1983.

Sự trở lại của các cuộc đua

Năm 1950, Giải đua xe F1 chính thức trở lại, đánh dấu bằng thắng cuộc của nhà vô địch toàn cầu trước mắt của giải đấu này là tay đua người Ý – Giuseppe Farina trong chiếc Alfa Romeo. Ông đã đánh bại đồng đội người Argentina Juan Manuel Fangio với tỉ số sát nút. Tuy nhiên, Fangio đã “phục thù” và giành  lại chức vô địch các năm 1951, 1954, 1955, 1956 & 1957 (kỷ lục 5 lần giành chức vô địch ngoài nước của ông đã hiện diện suốt 45 năm cho đến khi tay đua người Đức Michael Schumacher giành được chức vô địch thứ 6 vào năm 2003). Mạch chiến thắng của ông bị ngắt trong 2 năm 1952 và 1953 do chấn thương, và người đoạt giải trong những năm đó là Alberto Ascari của đội đua Ferrari.

Đây cũng chính là khoảng thời gian thống trị của những đội đua do những nhà cung cấp xe ô tô phổ thông điều hành – Alfa Romeo, Ferrari, Mercedes Benz và Maserati – mọi thứ các đội đua này đều đã thi đấu từ xưa chiến tranh.

Ở mùa giải đầu tiên, các đội đua sử dụng những chiếc xe trước thế chiến như 158 của Alfa. Chúng đều có động cơ phía trước, bánh xe có ta-lông hẹp và động cơ hút thường 4,5 lít hoặc tăng nạp 1,5 lít.

Sau đó, tại các Giải vô địch toàn cầu năm 1952 và 1953 áp dụng quy chế của Công thức 2, với các chiếc xe nhỏ hơn, yếu hơn, do lo ngại về con số xe hơi Công thức 1 không có nhiều trên thị trường.

Khi quy định Công thức 1 mới, với động cơ giới hạn còn 2,5 lít, được tái áp dụng vào năm 1954, Mercedes-Benz đã cho ra mắt chiếc W196 cải tiến, trong đó có một số phát minh đáng chú trọng như van điều khiển vòng (desmodromic valve) và phun nhiên liệu cũng như thân xe đóng kín có hình dáng thuôn hơn. Mercedes đã giành chức vô địch tay đua trong hai năm, trước lúc rút rời khỏi tất cả những giải đua mô tô sau Cuộc khủng hoảng Le Mans 1955.

Những nâng cấp vĩ đại trong lịch sử đua xe F1

Sự cải tiến lớn đầu tiên phải nhắc đến đó chính là nâng cấp công nghệ. Sự tái sản xuất các loại hơi có động cơ tầm trung của Cooper (theo sau chiếc Auto Union tiên phong của Ferdinand Porsche vào những năm 1930), lấy ý tưởng từ những mẫu thiết kế Công thức 3 thành đạt của công ty, diễn ra vào những năm 1950. Tay đua người Úc Jack Brabham, nhà vô địch toàn cầu vào năm 1959, 1960 và 1966, đã mau chóng chứng tỏ được xem ưu việt của mẫu thiết kế mới này. Đến năm 1961, tất cả các tay đua thi đấu đã chuyển qua các loại xe ô tô động cơ tầm trung.

Nhà vô địch Thế giới người Anh trước mắt là Mike Hawthorn, người lái một cái Ferrari giành được danh hiệu vào năm 1958. Tuy nhiên, khi Colin Chapman gia nhập làng với vai trò nhà thiết kế khung gầm và sau đó là người xây dựng Team Lotus, đội đua xanh của Anh bắt đầu thống trị các đường đua trong thập niên tiếp theo. Với Jim Clark, Jackie Stewart, John Surtees, Jack Brabham, Graham Hill, và Denny Hulme, các tay đua của đội Anh và Khối phát tài chung đã giành được mười hai chức vô địch thế giới từ năm 1962 đến 1973.

Vào năm 1962, Lotus giới thiệu chiếc xe ô tô có miếng gầm khung bằng nhôm gắn liền với thân thay cho kiểu thiết kế dạng khung truyền thống. Cải tiến này đã được chứng tỏ là bước đột phá vĩ đại nhất về công nghệ tính từ lúc khi những chiếc xe hơi động cơ tầm trung ra mắt. Vào năm 1968, Lotus sơn lại mọi thứ cái xe của đội sang màu gan của hãng Imperial Tobacco, từ đấy giới thiệu hình thức tài trợ vào môn thể thao.

Lực đè xuống của động lực học dần dần trở nên quan trọng trong mẫu thiết kế xe kể từ khi có sự xuất hiện của cánh phi cơ vào cuối thập niên 1960.

Cuối thập niên 1970, Lotus giới thiệu khí động lực học về hiệu ứng mặt đất cung cấp lực đè xuống khổng lồ và làm tăng đáng kể vận tốc bẻ cua (mặc dù định nghĩa này ngày xưa đã được sử dụng trong Chaparral 2J của Jim Hall vào năm 1970). Các lực động lực học tác động lên xe lớn quá to (lên đến 5 lần cân nặng xe) đến nỗi cần những lò xo cực cứng để duy trì một khoảng sáng gầm xe cố định, khiến cho nhíp xe gần như rắn, và bất kỳ một độ nhún nào giữa xe và người với độ cập kênh của mặt đường lệ thuộc hoàn toàn vào bánh xe.

Tìm hiểu về các thuật ngữ của Giải đua xe Công thức 1

Hiểu được những thuật ngữ sẽ giúp bạn có thể theo dõi các trận đấu 1 cách trọn vẹn nhất. Dưới này là những thuật ngữ cơ bản thường gặp trong Giải đua xe F1:

• Ballast: Xe càng nhẹ thì sẽ được ưu thế hơn hẳn về tốc độ phóng, đó chính là nguyên lý cơ bản trong số Giải đua xe F1, do đó để đảm bảo công bằng cho giải đấu, những cái xe cùng người cầm lái không đủ trọng lượng ít nhất theo quy định bắt buộc phải gắn thêm “đá” ballast vào xe. Theo quy chế mới nhất của Giải đua xe F1 từ năm 2019, tổng cân nặng của cả người và xe đã tăng đều 740 kg, trong đấy trọng lượng của các tay lái và ghế ngồi phải đạt tối thiểu 80 kg. Sự thay đổi về yêu cầu khối lượng này góp phần giúp cho nhiều tay lái “dễ thở” hơn đôi chút vì trước đây họ phải lên kế hoạch xuống cân trước mỗi chặng đua, để đáp ứng tổng khối lượng của người và xe không quá quy định.
• Đua thử, phân hạng, đua chính thức: Thông thường một chặng đua F1 thường diễn ra trong 3 ngày. Ngày 1 là ngày luyện tập không bắt buộc (Practice) cho dù là hai buổi sớm và chiều, mỗi buổi kéo dài 1 tiếng 30 phút. Ngày 2 là ngày đua phân hạng (Qualifying) nối dài khoảng 1 tiếng đồng hồ và được chia thành 3 phần: Q1, Q2, Q3, quyết định vị trí xuất phát của các tay lái trong ngày đua chính thức. Ngày 3 chính là ngày đua chính thức để định vị “ngôi vương”.
• Luật 107%: Trong lượt đua đầu tiên (Q1) của Ngày đua phân hạng (qualifying), bất kỳ tay lái nào không kết thúc vòng đua trong vòng thời gian tối đa 107% so với kỷ lục xong xuôi của tay lái nhanh nhất lượt đua 1 (Q1) sẽ không được phép tham dự cuộc đua chính thức. Tuy nhiên, trong một số tình huống đặc biệt, các trọng tài đua (steward) vẫn cũng có thể cấp phép điều này.
• Flag: Đây là một hệ thống cờ hiệu (Flag) được sử dụng trong Giải đua Công thức 1, mỗi màu và con số cờ hiệu sẽ truyền đạt một thông điệp khác nhau. 
• Marshal: Đây   là thuật ngữ để chỉ các tự nguyện viên/chuyên viên điều hành – những người sẽ phụ trách nhiều vai trò trong cả chặng đua, chẳng hạn phụ trách xe đua, đảm nhiệm khu vực khán đài để đáp ứng người theo dõi không khiến hiểm nguy cho bản thân và các tay đua, giúp đưa xe và tay lái gặp sự cố, hiểm họa rời khỏi đường đua hay vẫy cờ hiệu để thông báo tình trạng với các tay lái.
• Pit-stop:  Hiểu dễ dàng thuật ngữ này chính là điểm dừng kỹ thuật, nơi các tay lái mau chóng đưa những chiếc “quái xế triệu đô” vào thay lốp rồi ngay tức thì trở lại đường đua. 

Tìm hiểu mức tiền thưởng của Giải đua xe Công thức 1

Hiện nay, các đội đua trong Giải đua xe F1 sẽ được ký thỏa thuận tối thiểu 3 năm liên tục với tổng trị giá khoảng 36 triệu USD. Bên cạnh đó, nếu giành chức vô địch, đội đua sẽ được thêm khoản tiền thưởng.

Ví dụ như đội Mercedes AMG Petronas đã nhận được 61 triệu USD tiền thắng giải khi vô địch năm 2016, cộng thêm khoảng 100 triệu USD tiền thưởng từ đơn vị tài trợ cùng nhiều loại tiền thưởng khác. Trong khi đó, đội Ferrari được 41 triệu USD khi về thứ 3. Với những đội đua lâu đời như Ferrari, họ còn nhận thêm tiền thưởng do trở thành đội đua lâu đời nhất của giải với tổng trị giá khoảng 68 triệu USD.

Thậm chí, có một vài đội đua còn vẫn có thể nhận được tiền thưởng vì những thành tựu không mấy liên quan. Chẳng hạn như đội Red Bull đã thu được 36 triệu USD tiền thưởng vì đã ký hợp đồng Concord liên quan đến việc phân chia tiền quảng cáo giải đua F1.

Với cá nhân, mỗi tay đua xe cũng có thể có mức lương khá cao ở thời điểm hiện tại. Một vài tỉ dụ cụ thể như Lewis Hamilton (Đội Mercedes) và Sebastian Vettel (Đội Ferrari) hiện có thu nhập tương đương  50 và 60 triệu USD/năm và là 2 tay đua có mức lương cao nhất, tiếp theo là Kimi Raikkonen (Đội Ferrari) với 40 triệu USD/năm…

Có thể thấy tiền thưởng của Giải đua xe Công thức 1 là cực kì hấp dẫn.

Tìm hiểu các quy chế kỹ thuật trong từng Giải đua xe F1

Tìm hiểu hệ thống cờ hiệu và hình thức phạt của Giải đua xe F1

Hệ thống cờ hiệu và ý nghĩa

1. Cờ ca rô trắng đen: Cuộc đua đã hoàn thành khi có xe cán đích.
2. Cờ đỏ: Cuộc đua bị tạm dừng. Các xe phải chạy chậm về địa thế xuất phát. Nếu phất cờ đỏ lần thứ hai thì cuộc đua kết thúc.
3. Cờ xanh nước biển để nguyên: Báo hiệu có 1 xe thật nhanh đang lại gần từ phía sau.
4. Cờ xanh nước biển được vẫy: Phải cho chiếc xe đó qua mặt.
5. Cờ vàng: Cẩn thận có nguy hiểm! Các xe phải chạy chậm và cấm qua mặt. Xe an toàn xuất hiện.
6. Cờ xanh lá cây: Hết nguy hiểm, chấm dứt việc cấm qua mặt. Xe an toàn quay trở lại pit.
7. Cờ trắng: Cẩn thận, trên đường đua có xe chạy chậm.
8. Cờ vạch thẳng đứng đỏ vàng: Đường trơn trợt (có vết dầu, nước mưa…).
9. Cờ đen với vòng tròn cam: Cảnh báo một xe là xe đang có trục trặc kỹ thuật phải vào pit ngay tức khắc.
10. Cờ tam trắng và đen: Xe bị cảnh cáo nhờ có thái độ không có tinh thần thể thao.
11. Cờ đen: Xe bị loại khỏi cuộc đua và phải quay trở lại pit ngay tức khắc.

 Hình phạt

1. Xe phải chạy một lần qua pit mà chẳng luôn phải ngừng.
2. Phạt Stop-and-Go: xe phải chạy qua pit, ngừng 10 giây trước khi được tiếp tục, trong khi ngừng xe chưa được quyền bảo trì.
3. Qua 3 lần cảnh cáo của hội đồng đua, người lái sẽ bị cấm không cho tham dự một cuộc đua.
4. Vị trí tại cuộc đua tới sẽ bị tuột xuống 10 vị trí.
5. Cờ đen: người lái tự động bị loại khỏi cuộc đua.

Nếu hình phạt qua 3 vòng vẫn không được thực hiện thì xe sẽ bị loại. Nếu hình phạt được đưa ra trong 5 vòng cuối cùng, hay ngay sau khi chấm dứt cuộc đua, thì thời gian lái sẽ bị cộng thêm 25 giây, chẳng cần phải có phải chạy qua pit nữa.

Nhiều khi một người lái, hay một đội, cũng có thể bị cấm tham dự vài cuộc đua. Số lần nhiều hay ít tùy thuộc vào sự phạm luật quy luật của người lái, hay đội, đó.

Hi vọng rằng qua bài viết này, bạn đã hiểu rằng dua xe F1 là gì và những điều nên biết để theo dõi trọn vẹn Giải đua xe Công thức 1 nhất. Cảm ơn bạn đã theo dấu bài viết.

Đừng quên thường xuyên truy cập website Web để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích bạn nhé.

Tham khảo thêm:

• Danh sách VĐV, lịch thi đấu Paralympic Tokyo 2020/2021 của Việt Nam
• Paralympic là gì? Mấy năm 1 lần? Các môn thể dục Paralympic
• Gập bụng có tác dụng gì? Cách gập bụng đúng cách giảm mỡ ở tại nhà
• Nhảy dây đốt bao nhiêu calo? Nhảy dây 100 cái giảm bao nhiêu calo?
• Top 10 thủ môn xuất sắc nhất thế giới mọi thời buổi

đua xe f1, giải f1, đua xe công thức 1, giải đua f1, giải đua xe công thức 1, đua xe công thức 1 là gì, đua xe f1 là gì, các đội đua f1, các đường đua f1 trên thế giới, giải thưởng đua xe f1

Nội dung Đua xe F1 là gì? Những điều cần biết để theo dõi trọn vẹn Giải đua xe Công thức 1 được tổng hợp sưu tầm biên tập bởi: Trường Thịnh Group. Mọi ý kiến vui lòng gửi Liên Hệ cho truongthinh.info để điều chỉnh. truongthinh.info tks.