Việt Nam thử nghiệm khung pháp lý cho tài sản số, tiền mã hóa

Ngày 9/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết 5/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản số, mở ra bước ngoặt lớn trong quá trình quản lý lĩnh vực công nghệ – tài chính số tại Việt Nam. Đây là lần đầu tiên các giao dịch liên quan đến token, NFT hay các loại tài sản mã hóa khác bước ra “vùng xám” pháp lý, có cơ hội vận hành minh bạch trong khung pháp lý cụ thể.

Động thái này thể hiện rõ quyết tâm của Nhà nước trong việc đón nhận xu thế toàn cầu, đồng thời xây dựng nền tảng để Việt Nam từng bước hội nhập sâu hơn vào thị trường kinh tế số quốc tế. Tuy nhiên, cơ chế thử nghiệm cũng đặt ra không ít thách thức về quản lý, rủi ro pháp lý và yêu cầu nâng cao nhận thức của nhà đầu tư..

Bước ngoặt mới từ khung pháp lý thử nghiệm

Nghị quyết 5/2025/NQ-CP đã quy định việc thí điểm giao dịch tài sản số trong phạm vi quản lý chặt chẽ. Cơ quan chức năng sẽ giám sát các hoạt động phát hành, niêm yết và giao dịch.

Mục tiêu của cơ chế này là đưa tài sản số thoát khỏi “vùng xám” pháp lý, vận hành trong môi trường thử nghiệm minh bạch. Đây cũng được xem là bước chuẩn bị quan trọng để xây dựng Luật Công nghiệp công nghệ số 2026, dự kiến sẽ định nghĩa rõ ràng hơn về tài sản số và tài sản mã hóa trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

Khung pháp lý thử nghiệm tạo nên bước ngoặt để tài sản số thoát khỏi “vùng xám” pháp lý

Cơ hội từ việc thí điểm tài sản số

Chính sách mới được kỳ vọng sẽ tạo động lực cho hoạt động sáng tạo trong công nghệ blockchain, token hóa và NFT. Doanh nghiệp có thể tận dụng cơ chế này để huy động vốn thông qua phát hành token hóa cổ phiếu hoặc trái phiếu, từ đó mở rộng kênh gọi vốn cộng đồng.

Việc giao dịch trên nền tảng số cũng giúp dữ liệu minh bạch, có nguồn gốc rõ ràng, góp phần hạn chế rủi ro. Song song, chương trình thí điểm sẽ tạo cơ hội để Việt Nam bắt kịp xu hướng quốc tế, tương tự mô hình đang được triển khai tại Singapore, Nhật Bản và Liên minh châu Âu.

Khoảng trống pháp lý và rủi ro tiềm ẩn

Quá trình thí điểm mở ra nhiều triển vọng nhưng vẫn tồn tại khoảng trống pháp lý. Hiện nay, Nhà nước chưa có quy định chi tiết cho các loại tài sản số như token tiện ích, stablecoin hay NFT, điều này có thể dẫn đến xung đột với các luật hiện hành. Ngoài ra, các mô hình Ponzi, ICO trái phép hoặc hành vi thổi giá token dễ dàng xuất hiện, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho thị trường. Khi thị trường có sự biến động mạnh, điển hình như giá ETH coin thay đổi liên tục, điều này khiến các nhà đầu tư khó kiểm soát hơn.

Đồng thời, các nhà đầu tư nhận thức còn hạn chế, nhiều người chưa có kiến thức tài chính – pháp lý nhưng lại tham gia theo phong trào. Điều này gây sức ép lên các cơ quan quản lý do chưa có đủ công cụ để kiểm soát công nghệ và cần xây dựng cơ chế sandbox hiệu quả.

Góc nhìn cân bằng: Bàn đạp hay rủi ro?

Thí điểm tài sản số có thể trở thành nền tảng quan trọng cho một thị trường minh bạch và bền vững. Nhưng nếu thiếu khung giám sát chặt chẽ, cơ chế này cũng tiềm ẩn nguy cơ tạo điều kiện cho hoạt động lừa đảo và bong bóng đầu cơ.

Kinh nghiệm từ Singapore, EU và Mỹ cho thấy, một sandbox hiệu quả cần gắn liền với cơ chế giám sát giao dịch, cấp phép sàn và kiểm soát rủi ro. Chỉ khi đạt được sự cân bằng giữa khuyến khích đổi mới và bảo vệ nhà đầu tư, thị trường mới có thể phát triển ổn định.

Để giảm thiểu rủi ro, nhà đầu tư cần chủ động trang bị kiến thức, phân biệt rõ tài sản số, tiền điện tử và chứng khoán số, từ đó tham gia một cách có trách nhiệm. Doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định thử nghiệm, đảm bảo phát hành token minh bạch và đề cao yếu tố pháp lý.

Về phía Nhà nước, cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường giám sát công nghệ và đẩy mạnh giáo dục tài chính trong cộng đồng. Thí điểm tài sản số vì vậy vừa là cơ hội, vừa là phép thử để đo lường mức độ sẵn sàng của Việt Nam trong hành trình tiến vào nền kinh tế số toàn cầu.